ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΔΥΣΧΡΩΜΙΩΝ
Στην ευρύτερη έννοια των δυσχρωμιών περιλαμβάνονται οι κηλίδες (φακίδες) και το μέλασμα (πανάδες).
Οι κηλίδες (φακίδες) προκαλούνται από επιφανειακή κυρίως εναπόθεση μελανίνης σε φωτοεκτεθειμένα στον ήλιο μέρη του σώματος. Εμφανίζονται στο πρόσωπο, το στέρνο, τους ώμους και τις εκτατικές επιφάνειες των χεριών και αρκεί ένα μόνο επεισόδio ηλιακού εγκαύματος για να εμφανιστούν.
Από την άλλη πλευρά το μέλασμα (πανάδα), είναι μία επίκτητη δερματοπάθεια που χαρακτηρίζεται από συμμετρική κυρίως υπερμελάγχρωση των φωτοεκτεθειμένων περιοχών ιδίως του προσώπου και συγκεκριμένα του κεντρικού τμήματος (μέτωπο, παρειές, μύτη, άνω χείλος).
Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι οι δυσχρωμίες της επιδερμίδας ποικίλλουν σε βάθος, από επιφανειακές (περιοριζόμενες μόνο στην επιδερμίδα), μέχρι πιο βαθιές (εντοπιζόμενες στο χόριο).
ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΔΥΣΧΡΩΜΙΕΣ
Οι δυσχρωμίες είναι αποτέλεσμα της αυξημένης παραγωγής και συγκέντρωσης της μελανίνης στην επιδερμίδα ή και στα βαθύτερα στρώματά της. Ο τρόπος που δημιουργούνται οι δυσχρωμίες ποικίλλει όμως το σημαντικότερο ρόλο φαίνεται να έχει η υπεριώδης ακτινοβολία. Η τελευταία προκαλεί οξείδωση των λιπιδίων στις κυτταρικές μεμβράνες και παραγωγή ελευθέρων ριζών, που με τη σειρά τους αυξάνουν το ρυθμό πολλαπλασιασμού των μελανινοκυττάρων και ενεργοποιούν τη μελανινογένεση.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΤΩΝ ΔΥΣΧΡΩΜΙΩΝ
Η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία θεωρείται ο σημαντικότερος αιτιολογικός παράγοντας για την εμφάνιση των δυσχρωμιών, εξηγώντας έτσι την αυξημένη συχνότητα εμφάνισης των δυσχρωμιών μετά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσουμε ότι η έκθεση στον ήλιο είναι αρθροιστική, ξεκινώντας απο την παιδική μας ηλικία και έγκειται κυρίως στην παρατεταμένη και χωρίς προστασία έκθεση ή σε σοβαρά ηλιακά εγκαύματα μέχρι την ηλικία των 18 ετών.
Εκτός από τον ήλιο σημαντικός είναι και ο ρόλος των γεννητικών ορμονών. Ενδείξεις υπέρ του ρόλου των γεννητικών ορμονών στην εμφάνιση δυσχρωμιών, είναι η ξεκάθαρη υπεροχή των γυναικών έναντι των ανδρών και η αναφερόμενη επιδείνωση κατά τη διάρκεια της κύησης ή μετά τη λήψη αντισυλληπτικών δισκίων που περιέχουν οιστρογόνα και προγεστερόνη.
Η γενετική προδιάθεση φαίνεται να εμπλέκεται στη δημιουργία των δυσχρωμιών, ώστε το 30% περίπου των ασθενών να έχουν οικογενειακό ιστορικό εμφάνισης δυσχρωμιών.
Τέλος δε θα πρέπει να παραλείψουμε και τις φωτοτοξικές αντιδράσεις προς ορισμένα φάρμακα και καλλυντικά ή εργασίες που μπορεί να κάνουμε στο πρόσωπό μας, τα οποία αυξάνουν τον κίνδυνο δημιουργίας δυσχρωμιών και μάλιστα χωρίς αυτό να γίνει άμεσα αντιληπτό.
Οι δυσχρωμίες είναι συχνή νόσος, η οποία αρκετές φορές προκαλεί σημαντική ψυχική επιβάρυνση και αίσθημα κατωτερότητας για τον ασθενή, καθώς αποτελεί αισθητικό πρόβλημα με συχνές υποτροπές. Για το λόγο αυτό ο ειδικός δερματολόγος οφείλει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στη μέθοδο που θα επιλέξει προκειμένου να τις αντιμετωπίσει.
Ταυτόχρονα ο ασθενής πρέπει να ενημερώνεται ως προς το χρόνο αποκατάστασης του δέρματος μετά από κάθε θεραπεία, καθώς και για το γεγονός ότι ιδιαίτερα στα μελάσματα απαιτείται επιμονή, χωρίς πάντα να καταφεύγουμε σε υπερβολές.
Α. ΦΩΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
Η φωτοπροστασία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο στην αντιμετώπιση των δυσχρωμιών, τόσο πριν όσο και μετά την εμφάνισή τους. Η χρήση αντιηλιακού με υψηλό δείκτη (για τις ανοιχτόχρωμες επιδερμίδες), καθώς και η αποφυγή του ήλιου τις ώρες μέγιστου κινδύνου είναι υψίστης σημασίας για την αντιμετώπιση των δυσχρωμιών.
Β. ΤΟΠΙΚΟΙ ΛΕΥΚΑΝΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
Οι λευκαντικοί παράγοντες κατέχουν τη 2η πιο σημαντική θέση μετά τη φωτοπροστασία στην αντιμετώπιση των δυσχρωμιών. Οι κυριότεροι απο αυτούς είναι:
- Η υδροκινόνη
- Η τρετινοϊνη
- Το αζελαϊκό οξύ
- Η αρμπουτίνη
- Το κοχικό οξύ
Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να συνδυαστούν μεταξύ τους στην κατάλληλη δοσολογία, η οποία συστήνεται από το Δερματολόγο, δημιουργώντας έτσι τη φόρμουλα kligmann. Η φόρμουλα αυτή εφαρμόζεται το βράδυ στην περιοχή της δυσχρωμίας, τουλάχιστον για 1-3 μήνες. Εφόσον κριθεί απαραίτητο μετά από ένα μήνα χρήσης της μπορεί να γίνει εφαρμογή fractional laser ή χημικού peeling, τα οποία σκοπό έχουν να τελειοποιήσουν το αποτέλεσμα.
Γ. ΧΗΜΙΚΑ PEELINGS
Τα χημικά peelings χρησιμοποιούνται στις δυσχρωμίες μόνα τους ή σε συνδυασμό με τους λευκαντικούς παράγοντες. Σκοπός τους είναι να αφαιρέσουν την περίσσεια της μελανίνης (δυσχρωμία) από το δέρμα, ώστε η επιδερμίδα να αναγεννηθεί ομοιόμορφα. Υπάρχουν 3 τύποι χημικών peelings: τα επιφανειακά, τα μεσαία και τα βαθιά που δε χρησιμοποιούνται πια λόγω των σοβαρών τους παρενεργειών.
Δ. FRACTIONAL LASER
Το laser τα τελευταία χρόνια έχει μπει δραστικά στη θεραπεία των δυσχρωμιών. To fractional laser καίει σε πολλαπλά σημεία και σε διάμετρο κεφαλής καρφίτσας το πάσχων δέρμα, ενεργοποιώντας το σε ανάπλαση και παραγωγή νέου κολλαγόνου. Έτσι το δέρμα γίνεται λείο και φωτεινό, ενώ οι όποιες δυσχρωμίες βελτιώνονται αισθητά.
Συνοψίζοντας, ως γενικό κανόνα θα πρέπει να θυμόμαστε ότι δεν πρέπει να επιλέγουμε επιθετικούς τρόπους θεραπείας για την αντιμετώπιση των δυσχρωμιών, λόγω του κινδύνου δημιουργίας έντονης φλεγμονής στο δέρμα και πρόκλησης μεταφλεγμονώδους υπερμελάγχρωσης. Εάν όμως οι ανωτέρω θεραπευτικές προτάσεις χρησιμοποιηθούν συνετά, ο ασθενής μπορεί να οδηγηθεί στην αποκατάσταση των δυσχρωμιών του.
